गाइगोरु पूजा | म्हपूजा | Gai puja maha puja | Ancient Nepal



आजको दिन गाइगोरु र कृषी औजार पूजा गरिन्छ। यसै दिन गाईको पुच्छरमा जनै पूर्णिमामा लगाएको डोरो बाध्ने र गाईको गोडा मुनीबाट छिर्ने चलन छ जसले गर्दा सजिलै स्वर्ग जान पाइन्छ भन्ने मान्यता रहेको छ।


 यस्तै आर्को स्वन्ति नखः मा पर्ने म्ह पूजा नेवार समुदायले मनाउने गर्दछन। तर यो बिधि नेवारले मात्र नभई तन्त्र तथा तान्त्रिक पद्धति मान्नले पनि मनाउने गर्दछन। नेपाल संवतको अवसर पारेर नेवार समुदाय म्हपूजा गर्दैछन्। आत्मशुद्धिका साथै सारा संसारलाई चिन्न र अन्धकार नाश गरी ज्ञानको ज्योति फैलियोस् भन्ने कामना लीई म्हपूजा मनाउने गर्छन्।



एक अक्षरले बनेको शब्द, म्ह को शाब्दीक अर्थ शरीर भन्ने बुझाउँदछ। यो भनेको आफ्नो शरीरलाई पूजा गर्नु हो या आत्मालाई पूजा गर्नु हो। नेपाल सम्बत र म्ह पूजा एकै दिन परेकाले यो नेपाल सम्बतको सुरुवात देखि मनाउन थालियो भन्ने भ्रम रहेको छ। तर यो परम्परा नेपाल सम्बत भन्दा निकै पहिला नै सुरु भएको थियो। तर आजकाल यो पर्व खर्चीलो र झनझटिलो लाग्ने भन्दै केहि व्यक्तिहरुले छोर्दै गएका छन जून एकदम नराम्रो हो।

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

हलेसी महादेवको उत्पति र इतिहास I History of Halesi Mahadev I Ancient Nepal

Image
सन्तान नहुनेलाई सन्तान दिने, दुःखीको कल्याण गर्ने तथा दुःख नष्ट गर्ने खोटाङ जिल्लामा रहेको हलेसी महादेव मन्दिर एक प्रमुख तीर्थस्थल रहेको छ। रामनवमी, बाला चतुर्थी, तिज र शिवरात्रीमा मेला लाग्ने यस तीर्थस्थल नेपालमा मात्र नभई भारत, भुटान तथा अन्य देशहरूमा पनि चर्चित रहेको छ। भिरालो तथा खोलानाला को बीचमा अवस्थित यस हलेसी महादेवको गुफा समुद्री तहबाट ३१०० माथि देखि ४७०० फिटको उचाइमा रहेको छ। पढ्न अल्छी लाग्छ भने, भिडियोको रुपमा हेर्न तल क्लिक गर्नुहोस  हलेसी महादेव को उत्पत्ति बारे कुरा गर्ने हो भने यसको उल्लेख पुराणहरुमा पाउन सकिन्छ। पौराणिककालमा वृकासुर नाम गरेको राक्षसले दिव्य बाह्र हजार वर्षसम्म तपस्या गरी महादेवबाट जसको टाउकोमा हात राखु त्यो भस्म होस भन्ने वरदान पायो। पार्वतीलाई आफ्नो बनाउन खोजी महादेवलाई नै भष्म गर्न महादेवलाइ लखट्न थाल्यो। महादेव दुधकोशी बाटो उकालो चढी सुन्दर हलेसीको थुम्कोमा आफ्नो त्रिशुलले एक लामो ठाडो गुफा बनाई भित्र छिरी बस्नु भयो। आफ्ना बसाहा, नाग तथा अन्य गणहरुलाई राक्षेस आएमा बाजा बजाई संकेत दिनु भनी त्यहाँबाट अर्को प्वालबाट निस्कि अर्को गुफामा...
Read more

कसरी सुरु भयो स्वस्थानी कथा? orgin of swasthani katha | Ancient Nepal

Image
  आजबाट श्रीस्वस्थानी ब्रतकथा सुरु भएको छ। पुष शुक्ल पूर्णिमादेखि माघ शुक्ल पूर्णिमा, एक महिनासम्म यो व्रत लिने गरिन्छ। यस व्रत विधिमा माधवनारायणको पूजा गरिन्छ भने नेपालीहरुले स्वस्थानीको व्रत कथा सुन्ने गर्दछन्। यो स्वस्थानी कथा कहाँबाट उत्पत्ति भयो भन्ने कुरामा अझै पनि थुप्रै मत रहेका छन्। तर स्वस्थानी कथा भने नेपालमै उत्पत्ति भएकोमा दुई मत छैन। स्वस्थानीको उल्लेख अरु कुनै वेद पुराण तथा अन्य कुनै वैदीक साहित्यमा नभएका कारण यो यहीको स्थानीय कथाको रुपमा चिनिएको छ।  सबैभन्दा पुरानो प्रती बि.स १६२९ को संस्कृत भाषाको स्वस्थानी भेटिएको छ। यद्यपि यो भन्दा केही पुराना हस्तलेखित ग्रन्थमा पनि यस्को उल्लेख परेको छ तर पुष्टि भने भएको छैन।  श्री स्वस्थानीको थुप्रै प्रती सन् १९७० को दशकमा भेटिएको थियो। सन् १९७५ देखि २० वर्षसम्म नेपालमा रहेका थुप्रै प्राचीन हस्तलिखित ग्रन्थहरू नेपाल र जर्मन सरकार मिलेर सबैलाई डिजिटलाइजेसन गरिएको थियो। उक्त समूहमा जर्मन सरकारले स्वस्थानीका थुप्रै प्रतिहरु भेटिएको उल्लेख गरिएको थियो। उक्त समयमा जम्मा जम्मी ६२० वटाजति पन्नाहरु रहेको बताइएको थियो। तर आजसम...
Read more

पचपन्नझ्याले दरवार | 55 Window palace Bhaktapur| Ancient Nepal

Image
पचपन्नझ्याले दरवार नामले भनेझैँ ५५ वटा झयाल भएको यो दरवार काष्ठकलाको एक उत्कृष्ट नमुना हो। नेवारी भाषामा यस दरवारलाइ ङेङापा झ्या भनिन्छ जसको नेपाली अनुवाद पचपन्नझ्याले दरवार हुन्छ। यो दरबार भएको ठाँउमा जितामित्र मल्लले बि.स १७३५ मा थंथु दरवार बनएका थिए। तर बनाएको ३ बर्ष पछि भुकम्पले यो दरवार ढलेको थियो। त्यही भत्केको दरवारको जग माथि राजा भूपतिन्द्र मल्लले नयाँ दरवार बनाउन लगाएका थिए जसलाई पचपन्ने झ्याले दरवार भनिन्छ। यो दरवार बनाउन ५४ बर्ष लागेकोले यस दरवार भुपतिन्द्र मल्लका छोरा रणजित मल्लको पालामा सम्पन्न भएको थियो। रणजित मल्लको पालामा यसमा ५२ वटा मात्र झ्याल थिए भने राणाकालमा यसलाई बनाउदा यस दरवारको स्वरुपमा केही परविर्तन गरि ५५ झ्यालको बनाइयो। यस दरवारको कलाकृतीहरुमा बिशेष तान्त्रिक शैव, शाक्त, बैष्णब र स्वयं भुपतिन्द्र मल्लको बढी प्रभाव भएको पाइन्छ। दरवारको पहिलो तल्लामा भव्य शिवशक्तिमय विश्वरुपको भित्ते चित्र छ जहाँ अनुहार भने भुपतिन्द्र मल्ल र उनका रानी विश्वलक्ष्मीको रहेको छ। यहाँ रहेको भित्ते चित्रमा रामायण र कृष्ण लिलाका चित्रहरु देख्न पाइन्छ भने ने. सं. ८२८ मा तराईको जङ्गलम...
Read more