तलेजु मन्दिर | Taleju Temple | ANCIENT NEPAL


 

काठमाडौंको तलेजु मन्दिर अन्य स्थानको तलेजुको मन्दिर भन्दा निकै नै आकर्षक र फरक रहेको छ। तलेजु देवी दक्षिण भारतमा श्रीरामको समयमा उत्पत्ति भएको र भारतबाट सिम्रौनगढ हुँदै भक्तपुरमा आइपुगेको मानिन्छ। अरु भन्दा ठूलो भएकाले ठ्यासफुमा यस मन्दिरलाइ "तव देवल" भनी लेखिएको छ र तलेजु नाम यस्कै नयाँ स्वरुप मानिन्छ। त्यहीँ देवि पछि नेपालमण्डल टुक्रा हुँदा यहाँका पहिलो राजा रत्न मल्लले नै बि.स १५५८मा स्थापना गरेका थिए। तर केही इतिहासकारका अनुसार तलेजु नेपालमण्डल कै पुरानो देवि मानेश्वरी नै तलेजु भएको मान्दछ्न।  अहिलेको यो भब्यरुप भने बि.स १६२० माघ १० मा महेन्द्र मल्लले बनाउन लगाएका थिए। पहिले मन्दिर भन्दा ठूलो घर बनाउन नपाइने भएको र प्रजाले ठूलो घर बनाउन थाले पछि महेन्द्र मल्लले यो मन्दिर अग्लो बनाएका थिए। यो मन्दिर तीन तहको १३ पेटि भएको मण्डलाकार स्वरुपमा रहेको छ। १९९० को भुकम्पबाट माथिल्ले तल्ला पुर्ण रुपमा भत्केकाले अहिलेको स्वरुप भने १९९६ मा जिर्णोद्वार गर्दा बनेको हो। दशैमा एकपटक दुर्गा पूजा को लागि सर्वसाधारणका लागि यो मन्दिर खुला रहनेछ। अन्य समयमा भने तान्त्रिक मन्त्रबाट दिक्षा लिएका पुजारी कर्माचार्यलेहरुले मात्रै यस मन्दिरमा पुजा गर्न पाउन्छन। यस मन्दिरमा बलि सहित थुप्रै गुप्त र तान्त्रिक विधीबाट तलेजुको पुजा उपसना गर्ने गरिन्छ।

WATCH VIDEO


_____________________________________________ ******* LIKE, SHARE & SUBSRIBE ****** ______________________________________________ Follow us for daily content: https://www.facebook.com/ourancientne​​... https://www.instagram.com/ancient_nep​​... https://www.youtube.com/channel/UCsm9​​... https://www.reddit.com/user/Ancient_N​​... https://ourancientnepal.blogspot.com/​​ https://vm.tiktok.com/ZSuveMFS/

https://www.youtube.com/watch?v=nv9bCNl8MFc&t=17s​​.

________________________ References: भाषा वाशावलि, नेपाल राष्ट्रिय पुस्तकालय Hanuman Dhoka Rajdurbar (Gautam Vajra Vajracharya)

Location: Kathmandu 44600, Nepal

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

कसरी सुरु भयो स्वस्थानी कथा? orgin of swasthani katha | Ancient Nepal

Image
  आजबाट श्रीस्वस्थानी ब्रतकथा सुरु भएको छ। पुष शुक्ल पूर्णिमादेखि माघ शुक्ल पूर्णिमा, एक महिनासम्म यो व्रत लिने गरिन्छ। यस व्रत विधिमा माधवनारायणको पूजा गरिन्छ भने नेपालीहरुले स्वस्थानीको व्रत कथा सुन्ने गर्दछन्। यो स्वस्थानी कथा कहाँबाट उत्पत्ति भयो भन्ने कुरामा अझै पनि थुप्रै मत रहेका छन्। तर स्वस्थानी कथा भने नेपालमै उत्पत्ति भएकोमा दुई मत छैन। स्वस्थानीको उल्लेख अरु कुनै वेद पुराण तथा अन्य कुनै वैदीक साहित्यमा नभएका कारण यो यहीको स्थानीय कथाको रुपमा चिनिएको छ।  सबैभन्दा पुरानो प्रती बि.स १६२९ को संस्कृत भाषाको स्वस्थानी भेटिएको छ। यद्यपि यो भन्दा केही पुराना हस्तलेखित ग्रन्थमा पनि यस्को उल्लेख परेको छ तर पुष्टि भने भएको छैन।  श्री स्वस्थानीको थुप्रै प्रती सन् १९७० को दशकमा भेटिएको थियो। सन् १९७५ देखि २० वर्षसम्म नेपालमा रहेका थुप्रै प्राचीन हस्तलिखित ग्रन्थहरू नेपाल र जर्मन सरकार मिलेर सबैलाई डिजिटलाइजेसन गरिएको थियो। उक्त समूहमा जर्मन सरकारले स्वस्थानीका थुप्रै प्रतिहरु भेटिएको उल्लेख गरिएको थियो। उक्त समयमा जम्मा जम्मी ६२० वटाजति पन्नाहरु रहेको बताइएको थियो। तर आजसम्म पनि काठमाडौ
Read more

पाटि पौवा सत्तल तथा ढुङ्गेधारा | Ancient Nepal

Image
 प्राचीन समयदेखि नेपालमा पाटि पौवा सत्तल तथा ढुङ्गेधारा हरु बनाउने चलन चलिरहेको थियो। नेपालको हरेक धार्मिक, सांस्कृतिक तथ ऐतिहासिक क्षेत्रमा मात्र नभई बाटोघाटोको छेउमा यस्तो पाटि तथा ढुङ्गेधाराहरु निर्माण गरेको पाइन्छ। यस्ता पाटी पैवाहरुलाइ नेवारी भाषामा चापा, चपाल, क्वाछें, फल्चा, फले, हिति, सत: आदि भनिन्ने गरिन्छ। भिडियोको रुपमा हेर्न तल क्लिक गर्नुहोस   सामान्य जिवनमा आराम गर्न वा पानी खान बनाएका  ढुङ्गेधारा, सत्तलहरु साधारण मात्र नभई कलात्मक र सुन्दर रुपमा बनाएका हुन्छन्। प्राचीन समयमा यस्ता पाटि पौवा ढुङ्गेधाराहरु राजा महाराजाले मात्र बनाउने भएतापनि समयअनुसार साधारण मानिसहरुले पनि बाटोको छेउमा पाटी पौवा र त्यसको नजिक पानी बग्ने ढुंगेधारा बनाइएको देखिन्छ। हुन त साधारण तया यस्ता पाटी पौवाहरु आराम गर्न बनाइन्छ। बाटोमा हिँड्ने बटुवाहरु गाह्रो हुँदा थकाइ मार्ने ठाउँको रुपमा पाटी पैवा तथा सत्तललाई लिन सकिन्छ। तर त्यस्ता धार्मिक तथा ऐतिहासिक पाटीपौवामा बृद्धबृद्धाहरु बसेको देख्न सकिन्छ। उनीहरु बिहानदेखि बेलुकासम्म यहि नै बस्ने गर्दछन् भने यहि स-साना बालबालिकाहरु खेल्ने गर्दछ्न। यतिमात्र
Read more

किरातकालको पाटन दरबार | Patan Darbar | Ancient Nepal

Image
Patan Darbar शिवसिंह सिंह मल्लले किल्लाको रुपमा चार कुना बनाए पछि चौकोट दरवार नामले प्रसिद्ध पाटन दरबार अहिले संग्राहालयको रुपमा चलेको छ। हुन त यस पाटन दरबार निकै नै पुरानो र उपत्यकाका अरु दरबार मध्ये सबैभन्दा कलात्मक दरबार मानिन्छ। लिच्छविकालमा नै निर्माण भएको मानिने यस दरबार, इतिहासकारहरुका अनुसार किरातकालमा नै बनेको थियो। साथै किराती राजा यलम्बरले यहीँबाट राज्य सञ्चलन गर्ने गर्द्थे भनिन्छ। जसको नामबाट नै यस शहरको नाम यल रहन गएको हो। हुन त किरातीहरु बसोबास गर्ने थलो पाटन नै हो भनेर च्यासल हिटिको लडाइँ, क्वा बहालको किम्दन्ती तथा त्यागलको सिद्धीलक्ष्मिमा किरातले गर्ने पुजाले नै केही आदार दिने गर्द्छ्न। भिडियोको रुपमा हेर्न तल क्लिक गर्नुहोस   युपग्राम, अशोक पत्तन, यल, ललितपुरी, मनिगंल, ललितत्रम, ललितपुर, पाटन आदि थुप्रै नामले चिनिने यस शहर उपत्यकाकै सर्वप्रचिन शहर मानिन्छ। यहाँका प्रस्तर मूर्तिकलाहरुले यहाँको प्राचिनता दर्शाउन्छ। लिच्छवीकाल पूर्व यस ठाउँमा थुप्रै बौद्ध सम्बन्धित कलाकृतिहरू रहेका थिए र पछि लिच्छविहरू आएपछि मात्र बौद्ध  कलाकृतिहरू कम बने भने हिन्दु देवीदेवताका मन्दिरह
Read more